Suplementacja diety w czasie epidemii wirusowych
suplementacja diety w czasie epidemii wirusowych
Profesor n. farm. Iwona Wawer
Na świecie mamy pandemię COVID-19, choroby wywoływanej przez rozprzestrzeniającego się koronawirusa SARS-CoV-2. Obecnie nie ma ani leku przeciw koronawirusowi, ani szczepionki. Nadzieją dla zainfekowanych pacjentów jest ich własny system odporności, potrzebne jest więc wsparcie organizmu odpowiednią dietą. W Polsce mamy jednocześnie okres dużego nasilenia zachorowań na grypę. Infekcja wirusowa lub koronawirusowa powoduje stany zapalne górnych dróg oddechowych, również zapalenia płuc. Stanom zapalnym towarzyszy stres oksydacyjny. Dlatego podstawowe znaczenie dla prawidłowego odżywiania człowieka, zarówno zdrowego jak i chorego ma dieta roślinna, bogata w antyoksydanty – obecne w warzywach i owocach. Niestety, wysoko przetworzona żywność, która dominuje w naszej diecie, ma mniej tych ważnych składników niż świeża; to powoduje, że tylko kilkanaście procent społeczeństwa odżywia się prawidłowo. W organizmach większości ludzi mogą więc powstawać niedobory różnych mikroskładników odżywczych, np. witamin. Dieta bogata w warzywa i owoce jest szczególnie trudna do zrealizowania w okresie jesienno-zimowym i na przedwiośniu. W tym okresie korzystajmy więc z żywności funkcjonalnej i suplementów diety.
Suplement diety to środek spożywczy, którego celem jest uzupełnienie normalnej diety. Jest to skoncentrowane źródło witamin, składników mineralnych lub innych substancji. Suplementy występują w postaci kapsułek, tabletek, saszetek, ampułek, itp. Stanowią one ważne, dietetyczne wsparcie, a poprzez właściwą dietę i odpowiednią suplementację można zapobiegać wielu chorobom. Znane przykłady to rola jodu w redukcji chorób tarczycy, czy rola wapnia i witaminy D3 w profilaktyce osteoporozy. Oprócz witamin i składników mineralnych, suplementy diety mogą zawierać w swoim składzie kwasy tłuszczowe, aminokwasy, błonnik i substancje roślinne, a także probiotyki (bakterie).
Suplementy często występują jako wieloskładnikowe preparaty witaminowo-mineralne, w wersji dla dzieci i dorosłych – kobiet i mężczyzn, dla seniorów oraz jako preparaty dla kobiet w ciąży, czy sportowców. Można w nich znaleźć zestaw ośmiu witamin grupy B oraz witaminy A, C, D, E i K. W Polsce niedobory witaminy D występuje w ponad połowie populacji – stwierdzono je u 70% seniorów. Podobnie spożycie witaminy C – jej niedobór w okresie jesienno-zimowym i na przedwiośniu bywa bardzo poważny. Za małe jest też spożycie nienasyconych kwasów tłuszczowych Omega-3. Suplementację wielonienasyconych kwasów EPA i DHA powinny stosować kobiety w ciąży i matki karmiące, ale także seniorzy, aby utrzymać swój mózg w dobrej formie.
Badania sposobu odżywiania różnych grup ludności ujawniły za niskie spożycie wapnia, magnezu, potasu, cynku i miedzi, przy zbyt dużej ilości sodu. Oszacowano, że codziennie brakuje nam około 100 mg magnezu i 200 mg wapnia. Polecane spożycie magnezu to 375 mg/dzień. Magnez wpływa na funkcjonowanie układu immunologicznego, nerwowego i pracę mięśni, łagodzi stres. Cynk wchodzi w skład enzymów które biorą udział w obronie immunologicznej oraz tworzą barierę antyoksydacyjną. W suplementacji diety powinien występować w ilości 10-30 mg/dzień.
W suplementach zawarte bywają także mikropierwiastki (pierwiastki śladowe), których brakuje w środowisku, takie jak jod i selen. W tkankach człowieka znaleziono dotąd ponad 80 pierwiastków, ale ewentualnym niedoborom mikropierwiastków poświęca się zbyt mało uwagi, choć coraz lepiej rozumiemy jak ważna jest ich rola. Wchodzą one w skład enzymów sterujących procesami przekazywania informacji w komórce.
Dobrym źródłem mikropierwiastków w Polsce jest produkt o nazwie SuperSól. Sól ta ma o ponad 50% obniżoną zawartość sodu, a jednocześnie została wzbogacona o wiele mikropierwiastków i pierwiastków śladowych.
Zostając w domu z powodu koronawirusa, bez ekspozycji na słońce, potrzebujemy więcej witaminy D3; sugerowane spożycie to 2000 IU dziennie. Skutkiem niedoboru witaminy D jest nie tylko krzywica i słabe kości, ale również spadek odporności i chroniczne infekcje bakteryjno-grzybicze. Zaakceptowano (EFSA) oświadczenia zdrowotne: „witamina C i D pomagają w prawidłowym funkcjonowaniu układu odpornościowego”. Rola witaminy C w leczeniu przeziębienia i grypy jest niewielka, ale jej rola w zmniejszaniu stanu zapalnego została już dobrze zbadana. Wykazano, że w tkankach objętych zapaleniem następuje dużo szybsze zużycie witaminy C aniżeli w pozostałych. Zachodzi więc potrzeba, aby w stanach zapalnych dostarczać jej z dietą w o wiele większej ilości (np. 1000 mg dziennie).
Przeciwwirusową aktywność wielu ekstraktów roślinnych zbadano na całej serii wirusów wywołujących infekcje górnych dróg oddechowych, głównie wirusów grypy. Wśród preparatów blokujących wirusy były: ekstrakt z owoców czarnego bzu, pelargonii afrykańskiej, porostu islandzkiego, sok z aloesu, ekstrakt z lukrecji, beta-glukany z jęczmienia, owsa, czy grzybów. Do znanych surowców wpływających na odporność organizmu zalicza się jeżówki, kurkumę, imbir, żeń-szeń, algi, peruwiańską makę. Do wsparcia systemu odporności są też potrzebne probiotyki. Zestaw probiotyk+prebiotyk rutynowo poleca się po leczeniu antybiotykami ale również dla rekonwalescentów i seniorów.
Największym problemem przy infekcji koronawirusowej jest wysoka śmiertelność wśród osób po 70. roku życia i przewlekle chorych. Wynika z tego konieczność szczególnej troski o seniorów. Niedobory mikroskładników odżywczych mogą być skutkiem przewlekłej choroby lub stosowanych leków, a osoby starsze przyjmują przeciętnie po kilka leków dziennie. Witaminy o kluczowym znaczeniu dla osób starszych to: witamina C, D, A, B1, B3, B6, B12, kwas foliowy.
Prawidłowa suplementacja powinna być suplementacją personalną. Stosowanie suplementów warto skonsultować z dietetykiem lub/i z lekarzem rodzinnym. Powinny być stosowane racjonalnie, w odpowiednich porcjach dziennych, zgodnie z zaleceniami producenta. W Polsce suplementy diety są produkowane zgodnie z wysokimi standardami jakościowymi (GMP, HACCP), są bezpieczne, notyfikowane przez Inspekcję Sanitarną. Producentów, dobrych i potrzebnych Polakom suplementów diety, jest w naszym kraju bardzo dużo.
Suplementacja diety powinna stanowić istotny element profilaktyki zdrowotnej; należy do ważnych obszarów Zdrowia Publicznego.
[/et_pb_text][/et_pb_column][/et_pb_row][/et_pb_section]